Kit pszczeli / Propolis - właściwości i zastosowanie-Czy to tylko profilaktyka...

Kit pszczeli / Propolis - właściwości i zastosowanie

Czy to tylko profilaktyka... 

Jesień to dobry czas na pozyskanie surowego, nieprzetopionego kitu pszczelego z lokalnej pasieki (powinny w nim znaleźć się części plastrów miodowych, kawałki pszczół, pyłek) , z którego przygotujecie swoją własnoręcznie wykonaną nalewkę propolisową. Niestety, produkty propolisowe oferowane przez firmy farmaceutyczne są bardzo marnej jakości, poddawane są obróbce termicznej ponad 100C i przecedzane przez sita.    

Propolis, to nic innego jak właśnie kit pszczeli, to substancja żywiczna będąca spoiwem wypełniającym każdą wolną szparę gniazda pszczelego - czy to ula, czy naturalnej barci. Kit służy pszczołom głównie jako materiał uszczelniający i dezynfekujący. 

Obecnie, w dobie rosnącego zagrożenia wielolekową opornością mikroorganizmów, naukowcy i świat na nowo poszukują w medycynie naturalnej środków do prewencji i walki z drobnoustrojami. Dzięki temu w ostatnich latach na nowo zostały dostrzeżone i zbadane szczególne właściwości przeciwdrobnoustrojowe propolisu. 

Dane naukowe na temat kitu pszczelego zawiera baza danych PUBMED. Widełka czasowe ustawiłem między 2015-2024 rokiem. 

Badania zobaczcie na własne oczy. 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=Propolis&filter=pubt.clinicaltrial&filter=years.2015-2024

Liczne badania naukowe dowodzą, że propolis ma szczególne zdolności stymulacji apoptozy w komórkach nowotworowych. 

Badania sugerują, iż propolis powinien znaleźć zastosowanie w hamowaniu i leczeniu licznych procesów nowotworowych. Badania naukowe przeprowadzane w większości in vitro potwierdzają działanie przeciwnowotworowe między innymi wobec: czerniaka złośliwego, glejaka wielopostaciowego, raka jelita grubego, raka płuc, raka nerek, raka piersi, nowotworów głowy i szyi, rak dróg żółciowych, raka mózgu,  

Propolis ma właściwości przeciwwirusowe, które zostały udowodnione wobec wirusów: HSV-1, HSV-2, VSV, Coxsackie oraz HIV. Prace badawcze wskazują, że propolis ma właściwości zarówno grzybobójcze, jak i grzybostatyczne wobec Candida, Trichosporon, Trichophyton rubrum, a także, chociaż słabsze, wobec Aspergillus fumigatus.

Ponadto propolis ma zdolności do regeneracji kieszonek przyzębia. 

- Ekstrakt z propolisu reguluje ekspresję mikroRNA w komórkach macierzystych glejaka i raka mózgu.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33949939/

- Aktywność przeciwnowotworowa withaferyny-A i propolisu w raku piersi wywołanym benz (a) pirenem

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37426503/

- Propolis doustny, stan odżywienia i jakość życia w trakcie chemioterapii raka piersi.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34622721/

- Rak jelita grubego (CRC) jest jednym z najczęstszych nowotworów i drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka na świecie. 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37960147/

- Rak pęcherza moczowego

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34927500/

- Rak gruczołu krokowego

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32573810/

- Rak nerki

Znacznie mniej doświadczeń zostało przeprowadzonych odnośnie tego nowotworu. Dotychczasowe badania in vitro dowiodły, iż poddany badaniu portugalski propolis ma silne właściwości hamujące wzrost raka nerkowokomórkowego w zależności od zastosowanego stężenia propolisu [56], zaś Kimoto i współpracownicy w badaniach in vivo udowodnili, że brazylijski propolis oraz artepilina C zapobiegają karcenogenezie wywoływanej chemicznie u myszy [57].

- Leczenie niepłodności męskiej kitem pszczelim

Propolis może być również skuteczny w leczeniu coraz powszechniejszego zjawiska niepłodności męskiej. Dotychczas przeprowadzone badania wskazują, że zasadniczą rolę w obniżeniu jakości nasienia mogą mieć reaktywne formy tlenu (RFT), zaś propolis wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Dotychczasowe doświadczenia były przeprowadzane in vivo na modelu zwierzęcym, po zastosowaniu środków genotoksycznych, takich jak doxorubicyna czy chlorek trifenlocyny. Udowodniono, że zastosowanie propolisu zwiększa poziom testosteronu [25], produkcję nasienia, pozytywnie modeluje morfologię najądrzy [26], a także zwiększa wagę jąder i najądrzy [27].

- Działanie nefroprotekcyjne kitu pszczelego

Sporo miejsca literatura poświęca działaniu nefroprotekcyjnemu propolisu. Zawdzięczane jest ono wysokiej jego aktywności antyoksydacyjnej i przeciwzapalnej. Większość badań in vivo została przeprowadzona na szczurach z użyciem środków nefrotoksycznych, takich jak: 5-fluorouracyl, cyklofosfamid, amfoterycyna B, doxorubicyna, acetaminofen, beryl, kobalt, tetrachlorek węgla [16-23]. Spośród wymienionych substancji uwagę czytelnika mogą zwrócić liczne powszechnie używane cytostatyki, a ze względu na dowiedzione działanie zarówno nefro-, jak i hepatoprotekcyjne zastosowanie propolisu może stanowić doskonałą terapię uzupełniającą dla leczonych tymi substancjami pacjentów. Propolis chroni ich przed poważnymi powikłaniami, nie zmniejszając przy tym cytotoksyczności chemioterapeutyków, a wręcz zwiększając ich skuteczność poprzez swoje właściwości przeciwnowotworowe. Właściwości ochronne dotyczą także ostrego uszkodzenia nerek (AKI) [24], wywoływanego między innymi niedokrwieniem, co może znaleźć zastosowanie w profilaktyce przed zabiegami chirurgicznymi dotyczącymi nerek.

- Działanie przeciwwirusowe kitu pszczelego

Propolis ma właściwości przeciwwirusowe, które zostały udowodnione wobec wirusów: HSV-1, HSV-2, VSV, Coxsackie oraz HIV [13]. Najistotniejsze z punktu widzenia urologii są zakażenia wirusami HSV, wywołującymi opryszczkę narządów płciowych. Najnowsze badania in vitro i in vivo na myszach [14] próbują odpowiedzieć na pytanie, w jakim mechanizmie działa propolis, jednak nadal nie jest to jasne. Dotychczas wykonano jedno randomizowane badanie kliniczne porównujące skuteczność acyklowiru i propolisu w leczeniu zmian opryszczkowych. Wykazano, iż propolis jest skuteczniejszy od acyklowiru, powodując szybsze gojenie zmian oraz ustąpienie miejscowych dolegliwości. Dodatkowo propolis zabezpieczał przed nadkażeniem bakteryjnym wykwitów [15].

- Działanie przeciwgrzybicze kitu pszczelego

Prawdopodobnie najlepiej poznana i wykorzystywana obecnie jest aktywność przeciwgrzybicza propolisu, która znajduje zastosowanie kliniczne zwłaszcza w ginekologii. Głównym problemem dzisiejszej medycyny jest wspomniana już rosnąca oporność drobnoustrojów na chemioterapeutyki. Dotyczy to również powszechnych zakażeń grzybiczych. Prace badawcze wskazują, że propolis ma właściwości zarówno grzybobójcze, jak i grzybostatyczne wobec Candida spp. [8], Trichosporon spp., Trichophyton rubrum, a także, chociaż słabsze, wobec Aspergillus fumigatus [9, 10]. W ostatnich latach wykazano również, że propolis wykazuje silne działanie wobec Candida spp. opornych na powszechnie używane flukonazol i nystatynę [11, 12]. Rodzi to nadzieję na udoskonalenie leczenia tych uporczywych dolegliwości.

- Działanie przeciwbakteryjne kitu pszczelego:

Propolis ma szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego zarówno wobec bakterii Gram dodatnich, jak i Gram ujemnych, w tym opornych na chemioterapeutyki. Dostrzeżono również fakt zwiększenia skuteczności stosowanych razem z propolisem antybiotyków, takich jak: ampicylina, gentamycyna, streptomycyna, ceftriakson [2]. Spośród drobnoustrojów Gram dodatnich wymienić można: Staphylococcus aureus (w tym MRSA), Staphylococcus epidermidis, Bacillus subtilis, Streptococcus pyogenes, Streptococcus mutans, Streptococcus faecalis. Wśród bakterii Gram ujemnych propolis wykazuje aktywność wobec: Acinetobacter Baumanie (w tym MDR - multi drug resistance), Escherichia coli, Enterobacter cloacae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa [3-7]. Najnowsze badania wykazują również działanie propolisu wobec Helicobacter pylori, hamujące deformylazę peptydową, co wskazuje obiecującą drogę terapeutyczną tego powszechnego zakażenia [8].

- Skuteczność poddziąsłowo dostarczanych nanocząsteczek propolisu w leczeniu kieszonek przyzębia bez operacji 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38002260/

Receptury:

Propolis stosuje się w postaci nalewki, maści, żelu lub w aerozolu. 

- Nalewka propolisowa - przepis dr.Różańskiego 

Z propolisu można otrzymać nalewkę propolisową. W tym celu propolis (10 g) należy zalać spirytusem 90% (100 ml) i odstawić w ciemne miejsce na 7 dni, po czym przefiltrować.  W trakcie ekstrakcji na dno opadną cząstki i substancje nierozpuszczalne w alkoholu (białka, woski, pyłki, fragmenty pszczół). Po tygodniu nalewkę przelać przez gęste sito. Pozostałość wyekstrahowanego propolisu przepłukać jeszcze niewielką ilością spirytusu, oba płyny połączyć. Zażywać 2 razy dziennie po 5 ml. Można stosować również zewnętrznie do pędzlowania błon śluzowych i skóry, ponadto do okładów na schorzałe miejsca (1 łyżeczka nalewki na 100 ml wody przegotowanej). Opryszczkę, liszaje, ropnie, pleśniawki, wypryski pędzlować nierozcieńczonym propolisem. W razie choroby (np. przeziębienie, nieżyt gardła i oskrzeli, grypa, angina) propolis należy zażywać wg zasady: często, ale mało; pół łyżeczki co 2-3 godziny przez 3 dni, potem 1 łyżeczka co 6 godzin. Nie zapominajmy o synergizmie propolisu (pozytywnym współdziałaniu) ze srebrem, salicylanami, selenem i witaminą C.Różne są metody sporządzania nalewki propolisowej. W sprzedaży znajdują się roztwory 1-3-5-7%. Zatem na 100 g alkoholu daje się 1-7 g propolisu. W domowych warunkach proponuję jednak przyrządzać mocniejszy wyciąg (10%).

- Maść propolisowa 

Odparowywać 100 ml nalewki propolisowej w łaźni wodnej (naczynie z nalewką wstawić do drugiego, z gorącą wodą) aż do uzyskania gęstego płynu. Następnie dodać około 100 gramów wazeliny i dobrze wymieszać. Przefiltrować przez watę, przechowywać w ciemnej butelce.

- Żel propolis

70ml nalewki propolisowej rozcieńczamy z ok. 30ml gliceryny farmaceutycznej